Umowa zlecenie to jedna z najczęściej wybieranych form współpracy, szczególnie wśród osób poszukujących elastycznego podejścia do pracy. Cieszy się popularnością zarówno wśród pracodawców, jak i zleceniobiorców, oferując swobodę w realizacji zadań i brak sztywnych ram czasowych. Poniżej przedstawiamy kluczowe zasady dotyczące umowy zlecenia, obowiązki każdej ze stron oraz najważniejsze zmiany wchodzące w życie w 2025 roku. Jeśli zastanawiasz się, czy ten rodzaj umowy będzie dla Ciebie odpowiedni, ten artykuł rozwieje Twoje wątpliwości.
Najważniejsze Informacje
- umowa zlecenia różni się od umowy o pracę, oferując elastyczność, ale bez przywilejów związanych z urlopem i chorobowym;
- na jej podstawie zleceniobiorca zobowiązany jest do dokonania określonej czynności prawnej;
- minimalna stawka godzinowa w 2025 roku od stycznia wynosi 30,50 zł, a zleceniobiorcy nie mogą zrzec się prawa do minimalnego wynagrodzenia;
Na czym polega umowa na zlecenie?
Umowa zlecenia to jedna z popularnych form zatrudnienia, określona przepisami Kodeksu cywilnego. W przeciwieństwie do umowy o pracę, charakteryzuje się brakiem kosztów urlopu oraz chorobowego, co czyni ją bardziej elastyczną i mniej kosztowną dla zleceniodawcy. Tego typu umowa daje możliwość zatrudnienia pracownika do wykonania określonych zadań, co jest ustalane przez stronami umowy zlecenia, bez konieczności przestrzegania rygorystycznych przepisów prawa pracy. Niemniej jednak, pracodawcy mają obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy dla wszystkich zleceniobiorców, co jest kluczowe niezależnie od formy umowy.
Mimo korzyści, umowa zlecenia nie może być traktowana jak umowa o pracę i powinna odzwierciedlać rzeczywisty charakter wykonywanych zadań oraz określać obowiązki zleceniodawcy wobec zleceniobiorcy.
Przykład: zleceniobiorca może samodzielnie decydować o miejscu i czasie pracy, co jest niemożliwe w przypadku umowy o pracę. To sprawia, że umowa zlecenia jest bardziej odpowiednia dla freelancerów i osób wykonujących usługi na zlecenie.
Jednym z głównych atutów umowy zlecenia jest możliwość jej rozwiązania z dnia na dzień. To jednak wiąże się również z ryzykiem dla zleceniobiorcy, który musi być przygotowany na nagłe zakończenie współpracy. Umowy zlecenia są więc idealne dla krótkoterminowych projektów i zadań wymagających szybkiej realizacji.
Należy pamiętać, że zgodnie z art. 742.
“Dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia […]”
Obowiązki stron umowy zlecenia
W umowie zlecenia obie strony mają swoje obowiązki, które muszą być dokładnie określone w treści umowy. Zleceniobiorca zobowiązuje się do dokonania starannego wykonania umowy, a jego odpowiedzialność obejmuje także szkody wynikłe z niewłaściwego wykonania, nawet jeśli działanie było nieumyślne. Osobie wykonującej zlecenie przysługują jedynie prawa wynikające z treści umowy.
Zobowiązany jest również do informowania zleceniodawcy o postępach w realizacji zlecenia oraz przekazania wszelkich uzyskanych materiałów związanych z wykonaniem umowy. Ważne jest, aby obie strony były na bieżąco z realizacją zlecenia, co pozwala uniknąć nieporozumień i ewentualnych sporów.
W przypadku wspólnego zlecenia przez kilka osób, ich odpowiedzialność wobec zleceniobiorcy jest solidarna. Oznacza to, że każda z tych osób ponosi pełną odpowiedzialność za wykonanie zlecenia, co zwiększa bezpieczeństwo dla zleceniodawcy. Dodatkowo strony muszą również pamiętać o obowiązku zapisywania i raportowania czasu pracy, co jest nieodzowne dla prawidłowego rozliczenia wynagrodzenia.
Podatek dochodowy od umów zlecenia
Umowa zlecenie podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych, co oznacza, że dochód z tego tytułu jest rozliczany w ramach podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT).
Poniżej przedstawiamy szczegółowe zasady:
1. podstawa opodatkowania: podstawą opodatkowania jest dochód, czyli wynagrodzenie brutto pomniejszone o:
- koszty uzyskania przychodu: standardowo wynoszą one 20% przychodu, jednak mogą wzrosnąć do 50% w przypadku przeniesienia praw autorskich;
- składki ZUS (jeśli umowa podlega oskładkowaniu, odlicza się składki na ubezpieczenia społeczne, tj. emerytalne, rentowe i chorobowe);
2. stawka podatku: wynagrodzenie z umowy zlecenia jest opodatkowane według skali podatkowej:
- 12% od dochodu rocznego do 120 000 zł;
- 32% od dochodu powyżej 120 000 zł; Dodatkowo osoby z wysokimi dochodami mogą być objęte daniną solidarnościową (4% od dochodu powyżej 1 mln zł rocznie);
3. kwota wolna od podatku: od 2022 roku kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł rocznie. Oznacza to, że dochód do tej wysokości nie podlega opodatkowaniu, jeśli jest jedynym źródłem przychodów;
4. zaliczka na podatek dochodowy: pracodawca, będący płatnikiem, zobowiązany jest do potrącania zaliczek na podatek dochodowy w każdym miesiącu:
- zaliczka wynosi 12% od dochodu pomniejszonego o koszty uzyskania przychodu oraz składki ZUS;
- zaliczki te są odprowadzane do urzędu skarbowego do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano wypłaty;
5. przychód poniżej 200 zł: w przypadku umów zlecenia, gdzie jednorazowy przychód nie przekracza 200 zł brutto, stosuje się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 12% od całego wynagrodzenia, bez odliczania kosztów uzyskania przychodu ani składek ZUS;
6. rozliczenie roczne: zleceniobiorca jest zobowiązany do rozliczenia dochodu w zeznaniu rocznym (PIT-37 lub PIT-36) na podstawie informacji PIT-11, którą wystawia zleceniodawca do końca lutego kolejnego roku podatkowego;
7. pracownicy do 26. roku życia: osoby do 26. roku życia korzystają z tzw. ulgi dla młodych, co oznacza, że ich dochody z umów zlecenia są zwolnione z podatku dochodowego do wysokości 85 528 zł rocznie. Zwolnienie to nie obejmuje jednak składek na ZUS – jeśli umowa podlega oskładkowaniu, składki emerytalne, rentowe i chorobowe nadal są odprowadzane. Ulga ta nie wymaga żadnych dodatkowych działań ze strony zleceniobiorcy – pracodawca automatycznie uwzględnia ją przy obliczaniu wynagrodzenia;
Ile na rękę umowa zlecenie?
Naliczanie wynagrodzenia dla różnych grup pracowników na podstawie wynagrodzenia dla 3000 zł brutto
1. Student przed 26. rokiem życia
- Składki ZUS: 0 zł (studenci są zwolnieni z oskładkowania)
- Podatek dochodowy: 0 zł (korzysta z ulgi dla młodych)
- Wynagrodzenie netto: 3000 zł
2. Pracownik przed 26. rokiem życia (nie student)
- Składki ZUS:
- Emerytalna (9,76%): 3000 zł × 9,76% = 292,80 zł
- Rentowa (1,5%): 3000 zł × 1,5% = 45,00 zł
- Chorobowa (2,45%): 3000 zł × 2,45% = 73,50 zł
Łącznie składki ZUS: 292,80 zł + 45,00 zł + 73,50 zł = 411,30 zł
- Podstawa opodatkowania po odliczeniu składek ZUS:
3000 zł − 411,30 zł = 2588,70 zł - Podatek dochodowy: 0 zł (ulga dla młodych)
- Wynagrodzenie netto:
3000 zł − 411,30 zł = 2588,70 zł
3. Pracownik po ukończeniu 26. roku życia
- Składki ZUS:
- Emerytalna (9,76%): 3000 zł × 9,76% = 292,80 zł
- Rentowa (1,5%): 3000 zł × 1,5% = 45,00 zł
- Chorobowa (2,45%): 3000 zł × 2,45% = 73,50 zł
Łącznie składki ZUS: 292,80 zł + 45,00 zł + 73,50 zł = 411,30 zł
- Podstawa opodatkowania po odliczeniu składek ZUS i kosztów uzyskania przychodu (20%):
3000 zł − 411,30 zł − (3000 zł × 20%) = 1988,70 zł - Zaliczka na podatek dochodowy (12%):
1988,70 zł × 12% = 238,64 zł - Wynagrodzenie netto:
3000 zł − 411,30 zł − 238,64 zł = 2350,06 zł
Podsumowanie w tabeli:
Minimalna stawka godzinowa w umowie zlecenie 2025
Minimalna stawka godzinowa w umowie zlecenia jest ustalana przez prawo i nie może być niższa niż określona kwota. W 2025 roku od 1 stycznia minimalna stawka godzinowa wynosi 30,50 zł za godzinę. To oznacza, że każdy zleceniobiorca ma prawo do wynagrodzenia nie niższego niż ta kwota za każdą godzinę pracy.
Ile godzin można pracować na umowę zlecenie?
Na umowie zlecenie nie obowiązują limity czasu pracy, które są ściśle określone w Kodeksie pracy dla umowy o pracę. Zleceniobiorca może wykonywać zlecenie przez dowolną liczbę godzin, zgodnie z zapisami w umowie i uzgodnieniami między stronami.
Ważne jest jednak, aby czas pracy był realistyczny i zgodny z zasadami staranności w wykonaniu zlecenia. W przypadku godzinowego rozliczania pracy, zleceniobiorca musi otrzymać co najmniej minimalną stawkę godzinową.
Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne w umowie zlecenie
W umowie zlecenia są obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne, które obejmują składki emerytalne, rentowe oraz wypadkowe. Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, jeśli umowa tego wymaga. Składka chorobowa jest dobrowolna, a osoby pracujące na umowie zlecenie mogą ją opłacać, ale nie muszą. To oznacza, że pracownicy mogą zdecydować, czy chcą dodatkowo zabezpieczyć się na wypadek choroby, w tym również poprzez ubezpieczenie zdrowotne.
Warto wiedzieć, że planowane zmiany dotyczące pełnego oskładkowania umów zlecenia miały wejść w życie w 2025 roku, jednak ostatecznie ich nie wprowadzono. Dotychczasowe zasady pozostają bez zmian.
Najczęstsze błędy przy umowach zlecenia
Dużym błędem jest unikanie pisemnej formy umowy zlecenia, co może prowadzić do nieporozumień. Ważne jest, aby umowa była dokładnie sformułowana i zawierała wszystkie kluczowe elementy. Niedoprecyzowanie warunków umowy to częsty błąd, który może prowadzić do różnych sporów i w rezultacie do poważnych konsekwencji prawnych.
Zlecający wykonanie określonych czynności mogą lekceważyć przepisy dotyczące składek ZUS, co prowadzi do odpowiedzialności prawnej. Ważne jest, aby zleceniodawcy byli świadomi swoich obowiązków i dokładnie przestrzegali przepisów w przypadku określonej czynności prawnej. Błędne zrozumienie obowiązków prawniczych zarówno zleceniobiorcy, jak i zleceniodawcy może prowadzić do niekorzystnych konsekwencji.
Polecane narzędzia - Proplanum
Proplanum to nowoczesny system do zarządzania czasem pracy, który doskonale sprawdzi się również w przypadku pracowników zatrudnionych na umowie zlecenie. Dzięki temu narzędziu możesz skutecznie planować grafik, monitorować czas pracy i upewnić się, że zleceniobiorcy otrzymują wynagrodzenie zgodne z rzeczywiście przepracowanymi godzinami pracy.
Program pozwala na precyzyjne rejestrowanie godzin pracy, co jest kluczowe w przypadku elastycznych umów, takich jak zlecenie. Automatyczne generowanie raportów o przepracowanym czasie ułatwia rozliczenia, minimalizując ryzyko błędów i niezgodności.
Wykorzystanie Proplanum w zarządzaniu umowami zlecenia pozwala zyskać kontrolę nad harmonogramami, zwiększyć efektywność i zaoszczędzić czas, który można przeznaczyć na rozwój firmy. Dzięki automatyzacji procesów unikniesz typowych problemów, takich jak niedoprecyzowane rozliczenia czy brak przejrzystości w ustaleniach dotyczących realizacji zadań. To idealne rozwiązanie dla firm, które chcą profesjonalnie zarządzać elastycznymi formami zatrudnienia i zapewnić sobie spokój w obszarze rozliczeń kadrowych.
Rozdziały:
